De gemeente Epe hanteert twee welstandsniveaus. Voor het gehele grondgebied geldt in beginsel een soepel welstandsniveau. Dit komt overeen met het welstandsniveau 3 volgens de methodiek van het Gelders Genootschap. Er zijn echter ook situaties, waar de gemeente het zware welstandsniveau hanteert, dat overeenkomt met welstandsniveau 1 volgens de genoemde methodiek.

Welstandsniveau 1 is van toepassing op:

• waardevolle of beeldbepalende structuren (bestaand of te ontwikkelen)
• dit niveau geldt voor plannen, die invloed hebben op het beeld vanaf deze structuurlijnen. Dus voor de voorkanten en de zijkanten, die zichtbaar zijn vanaf de weg. Overigens geldt dan welstandsniveau 3.
• waardevolle of beeldbepalende en objecten (bestaand of te ontwikkelen)
• nieuwe ontwikkelingen, die ingrijpen in bestaande beeldkwaliteit
  

Welstandsniveaus op basis van structuren
Mede naar aanleiding van de gesprekken in de raad over het lanenstelsel van Epe en de betekenis van de hoofdstructuur is de systematiek voor de toekenning van welstandsniveaus heroverwogen. Het bebouwde gebied van de gemeente Epe is ontstaan vanuit een stelsel van landwegen. In eerste instantie werd gebouwd langs deze oude wegen. Later werden de open plekken binnen deze oude wegen ingevuld. Daardoor is het lastig om gebieden met één soort bebouwing te onderkennen, zeker in de oudere gebieden. Daarom gaat deze herziene welstandsnota bij de toekenning
van het zware welstandsniveau uit van structuren en objecten en niet van gebieden. Overigens kan men door de aanwijzing van een aantal straten wel zorgen dat een heel gebied ontstaat met niveau 1. Dit is bijvoorbeeld het geval in Oene. In deze nota is een lijst van straten opgenomen, waarvoor niveau 1 geldt.

Waardevolle en beeldbepalende structuren (bestaand of te ontwikkelen)
Beelddragende structuren hebben een historische waarde, een gebruikswaarde en een toekomstwaarde. Als beelddragende lijnen houden ze alle puzzelstukjes, die het beeld van de dorpen bepalen, op hun plek. Bebouwing uit verschillende perioden uit de geschiedenis is te zien langs deze straten. Daarmee geven ze aan de voorbijganger een beeld van de historie van de gemeente Epe. Tot de waardevolle en beeldbepalende structuren behoren de straten van en naar de oude dorpskernen. Bijzonder waardevol is het lanenstelsel van het dorp Epe met daarlangs veel waardevolle kleinere en grote villa’s uit het interbellum. Er staat ook bebouwing tussen, die minder waardevol is. Deze structuren zijn in hoge mate karakterbepalend voor het dorp Epe. Bindend thema zijn de monumentale bomenrijen (meestal beuken). De actuele gebruikswaarde van de hoofdstructuren schuilt hierin dat veel mensen zich langs deze lijnen bewegen door de gemeente. Dit geldt voor de ontsluitingswegen, maar ook voor de straten in de dorpscentra. Daarmee vormen deze structuren het visitekaartje van de gemeente.
De toekomstwaarde komt naar voren in de relatief hoge dynamiek langs deze straten. Er is een grote menging van functies en voortdurend wordt er gebouwd en verbouwd. Bij het ontwikkelingsproces in de tweede helft van de vorige eeuw is helaas een bepaalde verrommeling opgetreden van het bebouwingsbeeld op een aantal plekken langs oude hoofdstraten. Toekomstige bouw- en verbouwplannen zijn kansen om de verrommeling terug te dringen en stap voor stap te werken aan een verzorgder en kwalitatief hoogwaardiger beeld. Dit is de toekomstwaarde, die met een hoger welstandsniveau kan worden beoogd. Ook langs nieuwe ontsluitingsroutes, zoals de rondwegen rond de centra van Epe en Vaassen, speelt iets dergelijks. Hier moet vaak een nieuwe beeldkwaliteit worden ontwikkeld. In het ontwerp structuurplan wordt hiervoor aandacht gevraagd. Daarom past bij deze routes welstandsniveau 1.

Op de volgende structuren is welstandsniveau 1 van toepassing.

• straten, pleinen en parken in de centra van Epe, Vaassen en rond de Cannenburg
• straten van de oude dorpskernen van Oene en Gortel
• lanen met waardevolle villabebouwing in Epe
• de dorpenroute en enkele historische radiale routes in Epe en Vaassen
• Apeldoorns kanaal/ Grift
• nieuwe ontsluitingswegen, zoals de wegen rond de centra van Epe en Vaassen

Waardevolle en beeldbepalende objecten
Verspreid over de gemeente komen waardevolle en beeldbepalende gebouwen en complexen voor, zoals:

• beschermde monumenten en complexen
• oorspronkelijke agrarische erven met overwegend bebouwing van voor 1940, in een stijl die kenmerkend is voor deze streek.
• onder architectuur ontworpen villa’s en woonhuizen uit de periode 1880-1940
• gebouwen met een openbare en publieke functie (bijv. een gemeenthuis of een schoolgebouw)

Bij verandering van gebouwen en complexen, die onder één van deze thema’s valt, past extra aandacht. Daarom is ook hierop welstandsniveau 1 van toepassing. Door deze benadering kan bijvoorbeeld in Niersen voldoende aandacht worden gegeven aan de oude boerderijen, maar hoeft niet het hele dorp in niveau 1. Ook ontstaat zo de mogelijkheid om bij lanen de extra welstandsaandacht toe te spitsen op de historische villa’s en overigens niveau 3 toe te passen. Alleen de lanen met in hoofdzaak waardevolle bebouwing krijgen het hoogste welstandsniveau. Het bepalen of één van de bovenstaande thema’s van toepassing is vindt plaats op het moment dat men wil gaan bouwen. De criteria voor deze afweging worden in hoofdstuk 4 per thema eenduidig vastgelegd.

Nieuwe ontwikkelingen
Nieuwe ontwikkelingen vragen altijd om extra aandacht. Daarom wordt bij nieuwe ontwikkelingen in samenhang met het bestemmingsplan een beeldkwaliteitplan of een welstandsparagraaf te ontwikkeld en vastgesteld als onderdeel van de welstandnota. Tijdens de ontwikkelingsfase geldt een zware welstandstoets. Na realisatie wordt het welstandsbeleid voor de beheerfase bepaald.
Ook voor functieverandering en meer ingrijpende bouwontwikkelingen in het buitengebied wordt niveau 1 toegepast. Via de extra aandacht kan ook nieuwe architectuur worden bevorderd.

BUITENGEBIED: STRATEN MET WELSTANDSNIVEAU 1

Structuurlijn	Waardevol of beeldbepalend gebied	Historische en hedendaagse hoofdstructuur	Nieuwe hoofdstrucuur
Apeldoorns kanaal en parallelwegen	x	x
Heerderweg	x	x
Apeldoornseweg		x	x
Geerstraat		x	x
Eperweg		x
Hoofdweg		x
Oenerweg/Eperweg		x
Tongerenseweg		x
Vaassenseweg		x

DORP EPE: STRATEN MET WELSTANDSNIVEAU 1

Structuurlijn	Waardevol of beeldbepalend gebied	Historische en hedendaagse hoofdstructuur	Nieuwe hoofdstructuur
Beekstraat	x	x
Emmastraat	x	x
Prinses Julianalaan	x	x
Quickbormlaan	x	x
Stationsstraat	x	x
Bloemstraat	x
Burgemeester van Walsemlaan	x
Heerderweg	x	x
Heuvellaan	x
Hoofdstraat	x	x
Lohuizerveenweg (tot Burg. van Walsemlaan)	x
Lohuizerweg	x	x
Markt	x	x
Molenpad	x
Officiersweg (Bloemstraat - vd Hulststraat)	x
Oude Wisselseweg	x
Parkweg	x
Polweg	x	x
Slathstraat (tot aan Paasvuurweg	x
Verbindingsweg	x
Weerneweg	x	x
Wildfrostlaan	x
Wilhelm Tellstraat	x	x
Korte Kuipersweg			x
Platvoet			x
Sint Antonieweg		x	x
Sint Jorisweg			x
Oenerweg		x
Tongerenseweg		x

DORP VAASSEN: STRATEN MET WELSTANDSNIVEAU 1

Structuurlijn	Waardevol of beeldbepalend gebied	Historische en hedendaagse hoofdstructuur	Nieuwe hoofdstructuur
Deventerstraat	x	x
Dorpsstraat	x	x
Houtzagerstraat	x	x
Jan Mulderstraat	x
Prins Hendrikweg	x	x
Julianalaan	x	x
Koninginneweg	x	x
Kosterstraat	x	x
Molenstraat	x	x
Prins Bernhardlaan	x	x
Stationsstraat	x	x
Torenstraat	x	x
Apeldoornsweg			x
Eekterweg			x
Laan van Fasna			x
Zwanenweg			x
Elspeterweg		x
Emsterweg		x
Industrieweg		x
Marijkeweg		x
Oud Apeldoornseweg (noordelijke deel)		x

Kaart welstandsniveaus buitengebied gemeente Epe

Kaart welstandsniveau dorp Epe

Kaart welstandsniveaus dorp Vaassen

DORP OENE: STRATEN MET WELSTANDSNIVEAU 1

Structuurlijn	Waardevol of beeldbepalend gebied	Historische en hedendaagse hoofstructuur	Nieuwe  beeldkwaliteit
Donselaarsweg	x	x
Dorpsstraat	x	x
Houtweg	x	x
Eperweg	x	x
Horthoekenweg (noordelijk deel)	x	x
Keizerstraat	x	x
Kerkweg (zuidelijk deel)	x	x
Klaterstraat (westelijk deel)	x	x
Marktstraat	x	x