1.1   Hoofdkoers gemeente Waalre
 

Profilering en positionering
De gemeente Waalre is een sterk samenhangende en saamhorige gemeente, met een  grootstedelijk voorzieningenpakket en werkgelegenheid binnen handbereik. De basis van die sterke samenhang en saamhorigheid – van gebied èn gemeenschap - ligt in het landschap en de ontstaansgeschiedenis besloten: de grotendeels door natuurgebieden omsloten hoofdkernen Waalre-dorp en Aalst, de vele cultuurhistorische elementen en structuren daarbinnen, de omvangrijke bosgebieden en het kleinschalige landschap met kleinere gehuchten daarbinnen. Deze waarden, gecombineerd met de ligging tegen Eindhoven met haar voorzieningen en de Hightech Campus, maken Waalre uniek in de regio.

Waalre onderscheidt zich ten opzichte van de andere randgemeenten van Eindhoven met name in haar groene profiel; nergens zien we een gemeente die zo ruim is toebedeeld in haar bosareaal. Het is met name die kwaliteit, die aantrekkingskracht genereert; richting haar huidige bewoners maar ook voor toekomstige bewoners en/of bezoekers een aantrekkelijke meerwaarde betekent. Een aantrekkingskracht die wordt vergroot door de directe nabijheid van grootschalige top-werklocaties (High Tech Campus, ASML, VDL, MMC), sportvoorzieningen (sportcomplex Aalsterweg) en verbindingen met stad en ommeland (A67, A2, OV-lijnen), waardoor er een woon- en leefmilieu aanwezig is dat zijn gelijke niet kent in de stadsregio Eindhoven.


   

De hoofdkoers
De gemeente Waalre is trots op dit beeld van exclusiviteit, authenticiteit en dynamiek. Dit biedt kansen. We zien het als een belangrijke uitdaging om die kansen te verzilveren daar waar dat kan, zonder dat dit ten koste gaat van de waarden en kwaliteiten. Wat betreft die waarden zetten we in op het versterken, uitdragen en beleefbaarder maken van deze waarden, waar mogelijk door gericht te investeren. Dit kunnen we als gemeente niet alleen, hiervoor zijn we afhankelijk van particulieren en organisaties. Niet alleen omdat investeringen geld kosten, maar ook omdat zij veelal eigenaar zijn van betrokken gronden en opstallen. 

Toekomstige ontwikkelingen moeten geënt zijn op de bestaande waarden: zowel ervan profiteren en erop voortbouwen, maar ook door ze te respecteren en de kwaliteit ervan verder te versterken. De hoofdkoers wordt door de volgende 16 punten getypeerd. In de themahoofdstukken worden deze punten verder uitgewerkt en onderbouwd:

  1. Versterken van het (beeld van het) Kempische dorp Waalre, met als belangrijke ingrediënten een aantrekkelijk, levendig dorps centrum en de gehuchten-, landgoederen- en hoevestructuur in het buitengebied
  2. Versterking van Aalst als een moderne, goed ontsloten en toch rustige woonplaats
  3. Behoud en versterking van het beeld en de belevingswaarde van het buitengebied: voorkomen dichtslibben door het toevoegen van niet aan het karakter ondergeschikt zijnde bebouwing; behoud uitstraling bosgebied in de middenzone ook in de gebieden van de bosvilla's; het versterken van de ruimtelijke contrasten binnen de gemeente
  4. Versterking van de groene randen, de groene lobben tussen en in de kernen,  de  overgangszones en het vrijhouden van de groene beekdalen
  5. Faciliteren van woonruimte voor alle doelgroepen, waarbij we specifiek aandacht hebben voor starters en senioren. Hierbij zetten we in op de specifieke kenmerken van de gemeente (groen, rust, ruimte). De authentieke, exclusieve maar ook dynamische factoren maken dat wij een van de aantrekkelijkste woongemeenten van Noord-Brabant zijn! 
  6. Geen inbreiding op ' groentjes' in de kernen, wel inbreiding op transformatielocaties (eerder bebouwde gebieden), dit gaat voor uitbreiding. Beperkte woonuitbreiding in Waalre-noord en Ekenrooi-zuid
  7. Evenwichtige spreiding van de maatschappelijke voorzieningen over de twee hoofdkernen
  8. Concentratie van de commerciële voorzieningen in twee dorpscentra en een boodschappen steunpunt Voldijn
  9. Beperkte uitbreiding van werklocaties en beperkte transformatie van bestaande werklocaties, zodat er voldoende ruimte voor de toekomst gereserveerd blijft voor (ook lokaal gerelateerde) bedrijvigheid. Inzetten op Het Nieuwe Werken binnen de woongebieden
  10. Het verbeteren van de bereikbaarheid (intern en extern), op een zodanige wijze dat ook de leefkwaliteit en de leefbaarheid verbeterd wordt
  11. Creëren van een sluitend fiets- en voetpadenstelsel in het buitengebied, het ' achtje Waalre', en realiseren van een aantrekkelijke langzaamverkeersverbinding in zuidelijke en in noord-westelijke richting, waarmee we aanhaken op op de netwerken in de buurgemeenten
  12. Doorontwikkelen van in ieder geval twee Natuurpoorten als multimodale overstappunten voor recreanten
  13. Ruimte bieden voor particuliere initiatieven passend in het landschap. Aan de zuidzijde van de gemeente (zowel in het oostelijke als in het westelijke deel), liggen er met name kansen op het gebied van toerisme en recreatie. Gezien de waarden en met name ook de ontsluiting, geldt dat voor het deel ten zuiden van Aalst/Ekenrooi, extensief en exclusief de kernwoorden zijn. In het deel ten zuiden van Waalre zijn meer mogelijkheden, passend binnen de dragende structuren van het landschap. In de overige deelgebieden kan het gaan om een combinatie van initiatieven, zowel op het gebied van werken, wonen, recreatie, zorg en ook overige sociaal-maatschappelijke functies
  14. In het algemeen streven we naar behoud en het ook economisch gezond en duurzaam functioneren van de agrarische ondernemers in onze gemeente, ook naar de toekomst toe. Hiervoor geven we waar mogelijk, ruimte voor verbreding van de agrarische bedrijfsvoering en denken we graag mee met de sector in situaties waar dat niet eenvoudig is
  15. Het onderzoeken van de mogelijkheden om in het groene hart, tussen de beide kernen tot een ontwikkeling te komen, met een functie voor de gehele gemeente en een zodanige vormgeving en landschappelijke inpassing dat ook de functie van ' robuuste groene buffer' duurzaam behouden blijft. Hierbij worden de locaties van het gemeentehuis, de Boerenbond en het braakliggende terrein in samenhang beschouwd. Concurrentie met functies die in een van beide dorpscentra thuishoren dient voorkomen te worden
  16. Samen met Eindhoven en betrokken partijen werken we aan een samenhangende, gemeenteoverstijgende gemengde groene zone aan de noordwestzijde, met in het landschap passende functies op het gebied van wonen, werken, recreatie en voorzieningen. Het groene accent heeft het primaat, gedacht kan daarom worden aan ontwikkelingen in de vorm van landgoederen en landhuizen. 

Versterking bestaande kwaliteiten als randvoorwaarde
Naast het benutten van kansen waar mogelijk, wordt dus ingezet op behoud en versterking van de bestaande kwaliteiten op het gebied van natuur / water, cultuurhistorie en landschappelijk. Een belangrijke drager voor het bereiken van deze ambitie is het aanhaken op concrete ontwikkelingen en initiatieven van zowel particulieren, organisaties als ook van (semi)overheden. De belevingswaarde van deze kwaliteiten voor de mens, vormt hierbij een cruciaal aandachtspunt. Ontwikkelingen moeten zich voegen naar de kwaliteiten en kenmerken van een gebied, de beoogde (diversiteit aan) functie(s) en de daarbij horende versterking van de belevingswaarde.

De gebieden waar wordt ingezet op kwaliteitsversterking, versterking karakter en belevingswaarde en het (met mate) doorontwikkelen van het huidige gebruik, afgestemd op economische en maatschappelijke trends in nauwe samenwerking met de bewoners, eigenaren, ondernemers en organisaties, betreffen globaal:

  • het bestaande bebouwde gebied van de beide kernen (zowel de woon- als werkgebieden, waar uiteraard wel kwaliteitsimpulsen en (beperkt) transformatie aan de orde is),
  • de natuur- en bosgebieden (inclusief de villawijken welke nadrukkelijk hun boskarakter dienen te behouden ), centraal in de gemeente en in het oostelijke deel van het gemeentelijk grondgebied,
  • de beekdalzone van de Dommel en het aangrenzende, in agrarisch gebruik zijnde gebied en de beekdalzone van de Tongelreep ter hoogte van het bebouwde gebied van Aalst en Ekenrooi.

   

Focusgebieden voor nadere koersbepaling
Voor 5 specifieke deelgebieden ziet de gemeente aanleiding om na te denken over het gewenste accent voor de toekomstige ontwikkelingsrichting. Voor drie van die gebieden zijn in het recente verleden reeds visies opgesteld; onderhavige structuurvisie beoogt nadrukkelijk niet hiervan af te wijken, maar accenten kunnen weldegelijk verschuiven en ook bepaalde keuzen dienen toch tegen het daglicht te worden gehouden, zeker gezien recente (sociaal-economische) ontwikkelingen. De volgende deelgebieden worden onderscheiden:



  1. De gehele noordrand, het grensgebied met de stad Eindhoven / A2 (het gebied waar de Gebiedsvisie Waalre-Noord c.q. de Groene Mantel van toepassing is);
  2. De westrand van de kern Waalre, met brede schil daarbuiten tot aan de Dommel (hier is de Visie op de westrand van Waalre-dorp vigerend);
  3. Het gebied tussen de kernen Waalre en Aalst;
  4. De zone Achtereind c.q. het beekdal van de Tongelreep ten zuiden van de kern Aalst / Ekenrooi;
  5. De zone Heikant en Hulst, aan weerszijden van de Heikantstraat en de verwevingszone met het bosgebied in de centrale zone van de gemeente (ook hierop wordt in voornoemde Visie op de westrand Waalre-dorp ingegaan).

De aanleiding om op deze deelgebieden de focus te leggen verschilt per gebied. Het varieert van te voorziene ontwikkelingen op hoger schaalniveau c.q. in de aangrenzende buurgemeenten, de transitie van het landelijk gebied c.q. veranderingen in het agrarisch gebruik, behoeften en initiatieven vanuit de samenleving ten aanzien van wonen, werken, (zorg)voorzieningen en recreëren én nieuwe locaties voor woningbouw in de (verre) toekomst.

Door het ontwikkelen van scenario´s en discussies daarover met de raadswerkgroep, de klankbordgroep en op de bewonersavond, hebben we grip gekregen op wenselijkheden, (on)mogelijkheden, bandbreedtes en ambities voor deze gebieden. Het onderdeel 1.2 omvat een introductie van die scenario's.

De structuurvisiekaart toont het integrale beeld. Wanneer u op de kaart klikt, verschijnt in een apart venster een groter formaat.