Een leefbare woonomgeving betekent een goede balans tussen woningvoorraad en woningbehoefte. Doelstelling daarbij is het versterken van het woon- en leefklimaat. De bestaande woningvoorraad heeft op onderdelen te weinig toekomstwaarde. Daarnaast is de bevolkingsopbouw in sommige delen van Brunssum niet evenwichtig. Deze combinatie leidt ertoe dat structurele veranderingen in de bestaande woningvoorraad noodzakelijk zijn om de verschillende woonwijken in Brunssum ook in 2025 sociaal-maatschappelijke en ruimtelijk kwalitatief op orde te hebben.

Deze aanpak moet niet alleen leiden tot vervanging van de minder courante woningen, maar ook tot een gedifferentieerdere samenstelling van de bevolking per wijk. Elke wijk zal een aantrekkelijk woonomgeving moeten zijn om er te wonen en te leven voor elke doelgroep.

Per wijk is een uitgebreide analyse gemaakt naar een aantal sociaal-economische en woningmarkt-indicatoren. Hier wordt beknopt ingegaan op een aantal indicatoren. Klik hier voor de wijk- en buurtenindeling.

Typering Brunssum West
Brunssum West  behaalt op alle sociaal-economische en woningmarktindicatoren, afgezet tegenover de Brunssumse gemiddeldes, bovengemiddelde scores. Binnen Treebeek-Zuid is het inkomen echter relatief gering en zijn er relatief veel AWB/WWB- en AO-uitkeringen. Bovendien is de WOZ-waarde  en het aandeel koopwoningen in deze buurt relatief gering. Op dit terrein vormt Amstenraderveld een positieve uitschieter. In deze buurt zijn even als in Treebeek-Noord relatief veel inactieven. In beide buurten komt dat echter grotendeels doordat er relatief veel jongeren wonen ofwel jonge gezinnen met kinderen.  Het aantal uitkeringen is relatief gering in deze buurten.
Qua leeftijdsopbouw zijn in Brunssum West vooral gezinnen met kinderen bovengemiddeld vertegenwoordigd, terwijl verhoudingsgewijs minder 65+-ers aanwezig zijn.
In deze wijk zijn vooral de lage huurklasse en de midden koopklasse vertegenwoordigd.

Typering Brunssum  Noord
Brunssum Noord kent een relatief groot aandeel lage inkomens. Het inkomen per inwoner en inkomensontvanger is daarmee lager dan het gemeentelijk gemiddelde. Afgezet tegen het gemeentelijk gemiddelde vormen de buurten Rozengaard, De Streek, Lemmender en Heufke negatieve uitschieters binnen Brunssum(-Noord) en de buurten Klingbemden en De Kling positieve uitschieters. Brunssum-Noord kent eveneens relatief veel zogenaamde niet-actieven binnen de wijk (en AWB/WWB-, AO- en WW-uitkeringen). Er wonen relatief veel allochtonen in Brunssum Noord. Van de 10 buurten in Brunssum met procentueel de meeste allochtonen, liggen er zeven in Brunssum Noord. Tevens wonen er relatief weinig jongeren (< 15 jaar) in Brunssum Noord.
Op de woningmarkt scoort Brunssum Noord ook het slechtste van de vijf Brunssumse wijken. Er zijn relatief weinig koopwoningen, relatief veel goedkope huurwoningen, de WOZ-waarde van de woningen is relatief laag en de kwaliteit van de woningen en woonomgeving wordt door de inwoners relatief slecht beoordeeld.

Typering Brunssum Oost
Brunssum Oost kent het laagste inkomen per inwoner en inkomensontvanger van de vijf Brunssumse wijken. Afgezet tegen het gemeentelijk gemiddelde vormen de buurten Egge, Schuttersveld, Kleikoelen en in mindere mate Op gen Hoes negatieve uitschieters binnen Brunssum(-Oost), terwijl positieve uitschieters ontbreken, met uitzondering van de wijk Oeloven waar redelijk veel hogere inkomens zijn vertegenwoordigd.
Als wordt ingezoomd op de zogenaamde niet-actieven binnen de wijk en dan vooral naar AWB/WWB-, AO- en WW-uitkeringen dan scoort Brunssum Oost ook relatief slecht, met als negatieve uitschieter Schuttersveld.
In Brunssum Oost wonen relatief veel allochtonen. Dit komt door het relatief hoge percentage allochtonen in Egge, want in de meeste andere buurten wonen juist relatief weinig allochtonen. Qua leeftijdsopbouw is Brunssum Oost redelijk gemiddeld. Verhoudingsgewijs zijn er wat minder gezinnen met kinderen aanwezig en meer 65+-ers. Alleen de buurt Op Gen Hoes valt op, doordat er relatief veel jongeren wonen en ook de potentiële beroepsbevolking relatief omvangrijk is.
Op de woningmarkt scoort Brunssum Oost matig. Er zijn bovengemiddeld veel woningen in de lagere huurklasse aanwezig.  Het aandeel koopwoningen en de WOZ-waarde van de woningen is relatief gering en hoewel de waardering voor de kwaliteit van de woningen bovengemiddeld is, vormt de kwaliteit van de woonomgeving een belangrijk aandachtspunt.

Typering Brunssum Zuid
Lagere inkomensgroepen zijn vooral geconcentreerd in Langeberg en de Struiken. Hogere inkomens met name in Vondelstraat e.o. Qua leeftijdsopbouw zijn vooral gezinnen met kinderen vertegenwoordigd en ver-houdingsgewijs minder 65+-ers. Er zijn meer koop- dan huurwoningen aanwezig, waarbij de midden- koopklasse en de lage huurklasse overheersen.

Brunssum Zuid is de meest gemiddelde wijk van Brunssum als wordt gekeken naar de sociaal-economische en woningmarktindicatoren. Positieve en negatieve uitschieters zijn beperkt, zeker als naar het inkomen wordt gekeken. De waardering voor de woonomgeving is goed, maar de waardering voor de woningen is matig. Dit laatste komt doordat de woningen, door de huidige inwoners, als relatief krap worden ervaren. Op andere terreinen scoren de woningen veelal gemiddeld of zelfs bovengemiddeld. De oplossingen moeten dan ook waarschijnlijk meer worden gezocht in de bevordering van de doorstroming binnen de wijk, dan door grootschalige transformatie van het huidige woningaanbod.

Brunssum Centrum
Brunssum Centrum behaalt op vrijwel alle sociaal-economische en woningmarktindi-catoren bovengemiddelde resultaten. Met name de buurt Hemelder scoort bijzonder goed. Doordat er relatief veel ouderen in het centrum van deze wijk wonen, is ook het aantal pensioenontvangers relatief groot.

Als gekeken wordt naar het inkomen, dan behoren vier van de buurten tot de 10 best scorende buurten van Brunssum, namelijk Op de Vaard, Koutenveld, Achter de Put en Hemelder. De buurt Kerkeveld daarentegen scoort juist relatief slecht als wordt gekeken naar het gemiddelde inkomen en het aandeel lage inkomens.
Qua leeftijdsopbouw zijn gezinnen met kinderen relatief ondervertegenwoordigd. Er zijn relatief gezien veel woningen in de hogere koopklasse aanwezig, terwijl ook de hogere huurklasse goed vertegenwoordigd is.

De gemeente Brunssum zal haar transformatieopgave op wijk- en buurtniveau beleidsmatig invullen op basis van de ‘Transformatieopgave Parkstad Limburg 2008-2020". Om deze beleidsinvulling inhoudelijke en procesmatige te ondersteunen is per wijk informatie opgebouwd (ETIL 2009) en zijn per wijk concrete beleidskeuzen op het gebied van wonen gemaakt. Deze informatie is weergegeven in bijlage 3. In bijlage 4 is deze informatie in kaartbeelden weergegeven.

Woongebieden met grootschalige ontwikkelingen/herstructurering Dit zijn de woonwijken waar door de demografische ontwikkeling en de aard van de woningvoorraad in de periode tot 2025 belangrijke veranderingen aan de orde zullen zijn. Zonder ingrepen zullen deze woonwijken minder toekomstwaarde hebben. Het aanpassen van de voorraad aan de veranderende woonwensen is noodzakelijk om deze wijken ook op termijn aantrekkelijk te laten zijn voor woningzoekenden. Op de kaart "wonen" zijn de woongebieden met grootschalige ontwikkelingen/herstructurering weergegeven. Deze gebieden zijn gedeeltelijk gebaseerd op de stedenbouwkundige projectenkaart waarin alle (potentiële) ontwikkelingen opgenomen zijn tot 2015.

Een belangrijk deel van de voorraad met een lage toekomstwaarde valt in de sociale huur categorie. Brunssum is daarom, in samenwerking met de woningcorporaties, gestart met een structureel sloop en vervangingsprogramma. Ze zal deze vervangingslijn de komende jaren met kracht doorzetten om haar doelen voor 2025 te kunnen waarmaken. In het algemeen kan gesteld worden dat de portiek-etage flats op den duur (deels) worden vervangen door meer courante woningen. Maar ook in de andere segmenten van de woningmarkt is voorraad aanwezig met een lagere toekomstwaarde. Ook daar zal vervanging aan de orde komen. De andere eigendomssituatie vraagt om nieuw te ontwikkelen instrumenten om op termijn ook deze sloop financieel te kunnen ondersteunen. In ieder geval moet voorkomen worden dat de woningvoorraad blijft groeien en de niet-courante voorraad leeg komt te staan en verpaupert met alle gevolgen voor de leefbaarheid en woonkwaliteit.

Uitgangspunt: Voor iedere nieuwe woningbouwontwikkeling dient een sloopcompensatie gegarandeerd te zijn.
De sloopcompensatie, kan over meerdere locaties gespreid worden. De gemeente Brunssum zal alleen bij hoge uitzondering medewerking verlenen aan nieuwbouw, zonder overeenkomstig sloopprogramma. Het project dient daarvoor een substantiële bijdrage te leveren aan het verbeteren van woon- en leefklimaat ter plaatse die op een andere wijze niet kan worden gerealiseerd.

Woongebieden zonder grootschalige ontwikkelingen Voor deze gebieden gelden geen grootschalige ontwikkelingen in de periode tot 2025. Voor deze gebieden hanteert de gemeente in het algemeen geen of een beperkte beleidsprioriteit. De Beschermde Dorpsgezichten behoren tot deze categorie. Bouwen is in Beschermde Dorpsgezichten aan bepaalde regels gebonden. De woningen zijn vaak kleinschalig en passen niet altijd meer in de wensen van de hedendaagse woonconsument. Het samenvoegen van woningen wordt als een goede mogelijkheid beschouwd om in Beschermde Dorpsgezichten toch toekomstkwaliteit te kunnen behouden. In deze categorie woonwijken kunnen verzoeken uit de markt gefaciliteerd worden, maar de gemeente Brunssum zal in beginsel geen initiator zijn in deze gebieden.

Het beleid op hoofdlijnen is uitgewerkt in:

• Beleid op hoofdlijnen;
• Passend woningaanbod voor lokale bevolking;
• Realisatie kwalitatief goede en levensloop bestendige woningen;
• Sloop en vervanging van niet-courante woningen.

Kaartbeelden Klik hier voor een overzicht van de woongebieden. Klik hier voor een overzicht van alle gebieden.