1.1   De hoofdlijn en de ambitie
 

De stip op de horizon
Wat is nu de 'stip op de horizon' voor Westerveld? Dat is het onderwerp van dit onderdeel. De gemeente beschikt over diverse actuele beleidsdocumenten, er is geen ‘grote’ nieuwe ruimtevraag en er doen zich gelukkig ook geen (grote) knelpunten voor. Er lijkt daarom geen reden te zijn het roer compleet om te gooien of om een geheel nieuwe ruimtelijke structuur voor te stellen.

In deze structuurvisie wordt op zoek gegaan naar kansen en kwaliteiten die verder versterkt kunnen worden en naar de ontwikkelingen die afweegbaar zijn. Bovenal vormt de structuurvisie een uitnodiging om mensen te stimuleren de juiste initiatieven te ontplooien, die bijdragen aan de hoofdkeuzen voor Westerveld zoals verwoord in deze structuurvisie. Maar de gemeente Westerveld heeft weldegelijk ook zelf een beeld waarheen dit zou moeten leiden; dit is verwoord in de verschillende ambities per sector, zoals opgenomen in de beleidsmatrix (de kolom ’willen’); hierna worden de belangrijkste uitspaken daarover samengevat. Dat daarvan geen ruimtelijk weerspiegeling is gemaakt in de vorm van richtinggevende toekomstbeelden, is een bewuste keuze. De tijd van ‘blauwdruk-planologie’ hebben we achter ons gelaten, de maakbare samenleving (als die überhaupt al heeft bestaan) is niet meer, we leven in een tijd van vele onzekerheden en zich snel veranderende situaties.

De gemeente Westerveld verkiest in haar Structuurvisie de koers van verleidings- en uitnodigingsplanologie, door bewust geen (ruimtelijk) beeld te schetsen van de toekomst, maar door aan te geven wat de spelregels zijn om binnen duurzame ruimtelijke kaders te werken aan de toekomst van deze gemeente. Het vertrekpunt is daartoe uitgebreid beschreven: de kwaliteiten van de gemeente dienen te worden behouden en waar mogelijk versterkt en ontwikkelingen krijgen veel ruimte om daar invulling aan te geven. Leefbaarheid, vitaliteit, kwaliteit van leven en wonen, maar ook kwaliteit en behoud van omgeving, landschap en cultuurhistorie vormen daarbinnen de sleutel. Daaraan wil de gemeente geen concessies doen, hieraan mag niet worden getornd. Initiatieven die deze kwaliteiten ondersteunen krijgen daartoe letterlijk de ruimte. De Structuurvisie Westerveld heeft daarmee geen eindbeeld in petto, maar vormt in haar beschrijvingen van kaders en kansen de dynamo binnen een veranderingsproces.

Nieuwe werkelijkheid: regisseren, inspireren, faciliteren en vraaggericht handelen
Een belangrijke inhoudelijke reden om met een structuurvisie aan de slag te gaan, ligt in het verlengde van de actualisatie van de Omgevingsvisie van de Provincie Drenthe. Als gevolg van demografische en economische trends is sprake van een welhaast 'nieuwe werkelijkheid'. Als gemeente hebben we nog maar een beperkte woningbehoefte en het beperkte aantal woningen dat daarvoor nog gebouwd moet worden, willen we op de juiste plaats laten landen: namelijk daar waar daadwerkelijk behoefte er aan is door een concrete vraag, en in een vorm waarnaar wordt gevraagd. Nieuwbouw kan in sommige gevallen plaatsvinden op locaties waar het effect heeft voor andere doelstellingen, zoals het behoud van de omvang en kwaliteit van het voorzieningenpakket in de gemeente.

Meer mogelijkheden voor initiatieven: cruciaal voor leefbaarheid, vitaliteit en ruimtelijke kwaliteit
Ook de provincie geeft in haar geactualiseerde Omgevingsvisie aan, dat de regie op en door middel van woningbouw zal veranderen. Regie op kwaliteit, leefbaarheid en vitaliteit in de kernen en op het platteland, staan ook bij de provincie hoog in het vaandel. Nieuwbouw van woningen binnen bestaand bebouwd gebied, maar ook aansluitend aan de kernen en zelfs daarbuiten is hiervoor bespreekbaar. Dit geldt ook voor andere initiatieven in het buitengebied. Deze vormen tezamen een belangrijke drager van de vitaliteit en leefbaarheid. Er komt met andere woorden meer armslag voor ontwikkelingen, waar dat in het recente verleden nog niet (of heel beperkt) bespreekbaar was.

Accenten in regie naar gebied en dorpstype
Dit betekent echter niet dat alles, overal mogelijk is. De structuurvisie vormt samen met de Kadernota Buitengebied en de beleidsdocumenten rondom cultuurhistorie, een belangrijk sturingskader gericht op behoud en waar mogelijk versterking van de cultuurhistorische, landschappelijke en andere kernkwaliteiten. Dat is onze schatkist en daar gaan we zorgvuldig mee om. Daarnaast maken we in deze structuurvisie (als verbindend element tussen de woonvisie en de sociale structuurvisie) de keuze om te sturen waar mogelijk op type van de te ontwikkelen woningen bij / in de kernen. We maken daarom onderscheid in woondorpen, dynamische dorpen en voorzieningendorpen. We maken deze keuze, omdat we met de middelen die we tot onze beschikking hebben, in willen zetten op behoud van het voorzieningenniveau en waar mogelijk kwaliteitsversterking. (Nieuwe) bewoners zijn van belang voor het draagvlak van de voorzieningen.

Gemeentelijke ambities
De structuurvisie vormt de koers voor het dagelijks handelen van bestuur en ambtelijk apparaat, maar ook de koers voor de uitwerkingen in sectorale beleidsdocumenten en uitvoeringsprogramma's. Sommige ontwikkelingen vindt de gemeente van zodanig belang voor goed kunnen wonen, leven, werken en recreëren in Westerveld dat zij daarin zelf het voortouw wil nemen. Deze ontwikkelingen behoren bij de ambities van de gemeente, waarvoor ze bereid is specifieke inzet te plegen. Hierna worden de belangrijkste ambities van de gemeente op een rij gezet.

Ambitie op het gebied van het ruimtelijk karakter
De gemeente Westerveld heeft een uitgebreid instrumentarium voor het dichterbij brengen van de doelstellingen op het gebied van ruimtelijk karakter, ruimtelijke kwaliteit en belevingswaarde van het landschap. In het algemeen geldt, dat rand-voorwaarden voor de (ontwikkelings)mogelijkheden voor functies in het buitengebied, in belangrijke mate voortvloeien uit het landschap: de waardevolle kenmerken en landschappelijke verscheidenheid die behouden en waar mogelijk versterkt moet worden. Met inachtneming van deze randvoorwaarden krijgen de landbouw en de natuur de ruimte om zich verder te ontwikkelen. Tevens zal de recreatie en het toerisme, die in economisch opzicht een belangrijke plaats inneemt binnen de gemeente en binnen de regio, de nodige ruimte krijgen. De ontwikkeling van de andere functies zoals wonen, niet-agrarische bedrijvigheid etc., mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van het  landschap. Een uitgebreide beschrijving van de gemeentelijke ambities op dit gebied is hier te vinden.

Ambities op het gebied van duurzaamheid
Duurzaamheid is in de ogen van de gemeente van belang voor een goede ruimtelijke kwaliteit. Met duurzaamheid doelen we op de continue zoektocht naar een gezond evenwicht tussen economie, ecologie en sociale cohesie (profit, planet, people). In de beleidsnota Duurzaamheid geven we aan wat we zelf kunnen doen op het gebied van duurzaamheid in de eigen bedrijfsvoering. Daarnaast zijn er vier onderwerpen uitgewerkt waarmee we andere partijen willen stimuleren en faciliteren duurzamer te handelen: 1) van WKO naar energiestap, 2) biomassa Drents-Friese Wold, 3) verstrekking van het Green Key keurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiesector, en 4) voorlichting over duurzaamheid waarbij we ernaar streven aan te haken op campagnes en projecten van andere organisaties waardoor werk met werk gemaakt kan worden. Een uitgebreide beschrijving van de gemeentelijke ambities op dit gebied is hier te vinden.

Ambities op het gebied van wonen en volkshuisvesting
De gemeente heeft de ambitie het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) te stimuleren om starters op de Westerveldse woningmarkt meer mogelijkheden te bieden voor een betaalbare woning. Om projecten te faciliteren, is een financiële bijdrage van de gemeente voor de plankosten mogelijk. In en bij alle typen dorpen zijn mogelijkheden voor CPO-projecten. Het streven en de ambitie is daarnaast om de woningmarkt voor jongeren en starters te behouden, door het aanbieden van voldoende sociale huur- of koopwoningen, het stimuleren van starterscollectieven dan wel het aanbieden van een gedifferentieerde grondprijs, gekoppeld aan inkomen. Om passende huisvesting te kunnen realiseren zullen inbrei-locaties binnen de kernen kunnen worden benut; hiertoe zullen op dorpsniveau plannen kunnen worden gemaakt zo kansen zich voordoen. Gedacht kan onder andere worden aan vrij-komende sportvelden. Een uitgebreide beschrijving van de gemeentelijke ambities op dit gebied is hier te vinden.

Ambities op het gebied van voorzieningen
In de sociale structuurvisie die 3 juli 2012 door de gemeenteraad is vastgesteld is vastgelegd hoe wij een kwalitatief goed en passend voorzieningenniveau voor onze gemeente willen realiseren en behouden. Met deze visie is een richting aangegeven waar we in de komende jaren naar toe willen werken. Samengevat wordt de volgend lijn gevolgd:

  • Wij denken vanuit kwaliteit voor kwantiteit en bereikbaarheid.
  • Wij gaan over dorps- en gemeentegrenzen heenkijken en kiezen voor benadering vanuit logisch opgebouwde verzorgingsgebieden.
  • Wij gaan uit van dynamiek en mobiliteit van de inwoners (op zoek naar kwaliteit en behoefte).
  • Wij gaan uit van het delen van voorzieningen voor inwoners, maatschappelijke organisaties en andere partijen.
  • Wij gaan uit van het steeds slimmer combineren van voorzieningen.
  • Wij gaan uit van dorpskracht.
  • Wat commerciële voorzieningen betreft worden deze door de gemeente gefaciliteerd. In de voor de voorzieningendorpen geldende bestemmingsplannen is de bestemming centrumdoeleinden opgenomen. Die bestemming maakt een uitwisseling van functies bij recht mogelijk.

Een uitgebreide beschrijving van de gemeentelijke ambities op dit gebied is hier te vinden.

Ambities op het gebied van economie
Als gemeente zien we recreatie en toerisme als een belangrijke kans om onze economie te versterken. Het meest onderscheidende van Westerveld in reginaal perspectief is immers haar unieke toeristisch-recreatieve product, aanhakend bij de Nationale Parken en de diverse beschermde dorpsgezichten. Daarom hebben we samen met de recreatiesector een regiopromotieplan opgesteld. Maar we zien ook andere kansen, zoals:

  • Door het vergroten van het kwalitatief aanbod van voorzieningen en een gerichte acquisitie van bepaalde activiteiten en/of ondernemers en het faciliteren van nieuwe initiatieven of samenwerkingsverbanden;
  • Het verbinden van dorpen, landschap, natuur en regio, waaronder het in samenwerking uitbreiden van routes, het versterken van de regionale samenwerking;
  • Op het gebied van evenementen (deze hebben een grote meerwaarde), onder andere door het organiseren en faciliteren van een werkgroep evenementen en specifieke aandacht voor mogelijkheden om grootschalige of meerdaagse evenementen te organiseren; 
  • Op het gebied van de economie, waar de we bijvoorbeeld voor de landbouw initiatiefnemers voor productie en verkoop van regionale producten stimuleren en faciliteren. Voor de bedrijventerreinen geldt dat er grenzen worden gesteld aan grootschalige bedrijvigheid. Bij Dwingeloo en eventueel Havelte is uitbreiding kansrijk. We zien kansen in bedrijven met een lokale kringloop en kennisbedrijven die op zoek zijn naar een aantrekkelijke landschappelijke locatie.

Een uitgebreide beschrijving van gemeentelijke ambities op dit gebied is hier te vinden.

Ambities op het gebied van mobiliteit
Initiatieven van andere overheden en afkomstig uit de markt die passen binnen de gestelde visie op de verschillende mobiliteitsnetwerken (in relatie tot andere be-leidsvelden), zullen door de gemeente worden gefaciliteerd of in publiek-private samenwerkingsverbanden gezamenlijk worden opgepakt. Voor grote infrastructurele projecten worden daarbij criteria gesteld in het licht van de mobiliteitsdoelstellingen van de gemeente, maar ook op het vlak van inpassing en vermijden van hinder. Een uitgebreide beschrijving van de gemeentelijke ambities op dit gebied is hier te vinden.

Via de volgende links komt u in: